Mỗi ngày đưa đón con đi học, nhiều bố mẹ không hề để ý, con mình đang hít phải một loại chất nguy hiểm có thể gây biến đổi gen, ung thư…
| Giờ tan trường thường trùng với giờ cao điểm, mức độ ô nhiễm không khí ở các giao lộ rất cao |
Khí thải xe máy độc hại hơn ô tô
Các nhà khoa học Nhật Bản ở Đại học Kanazawa đã đưa ra kết luận bất ngờ: so với khí thải ô tô, khí thải xe máy gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hơn và gây nguy hiểm hơn cho con người.
Phần lớn khí thải độc hại là các hidrocarbon – các sản phẩm đốt cháy và chế biến xăng dầu, than, gỗ, rác, thực phẩm, thuốc lá. Chúng ảnh hưởng đến chuyển hóa các hormone sinh dục ở người.
Trong thế giới hiện đại, nguồn phát thải ra các hidrocarbon là từ các xí nghiệp năng lượng, ngành vận tải ô tô, công nghiệp hóa chất và hóa dầu. Nhiều hợp chất hidrocarbon là những chất gây ung thư mạnh.
Chúng có những thuộc tính gây đột biến gene và teratogen, phá hủy sự phát triển của phôi thai. Đây là điều được biết đến từ khá lâu nhưng cho đến nay khoa học vẫn chưa tìm ra phương pháp xác định nồng độ của các hợp chất đó trong môi trường và trong cơ thể người.
Ngay từ năm 2002, các nhà khoa học đã phân tích mẫu không khí ở 7 thành phố lớn của châu Á. Kết quả cho thấy, những phần tử chính trong không khí ở Nhật Bản là khí thải động cơ diezen, ở Trung Quốc là do đốt than đá.
Hơn nữa, hidrocarbon trong khí thải xe máy gây đột biến gene cao hơn so với khí thải từ các loại động cơ khác. Nói chung các hidrocarbon hình thành trong quá trình đốt cháy của động cơ hủy hoại sự chuyển hóa testerosterone ở đàn ông và oestrogen ở phụ nữ.
Do sự tác động như vậy mà đàn ông bị ung thư tuyến tiền liệt và phụ nữ bị ung thư các cơ quan sinh sản cũng như gây ra bệnh vô sinh.
| Khí thải xe máy gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọn |
Khói bụi ở đô thị lớn: Tác hại khôn lường
Các chuyên gia cho biết những hạt có đường kính khí động học dưới 2,5 micromet không bị chặn lại ở niêm mạc phổi, rất nguy hiểm khi vào sâu trong phế quản và phế nang.
Ông Nguyễn Viết Nhung – Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương (Hà Nội) – cho hay tình trạng ô nhiễm bao gồm ô nhiễm thông thường do khói bụi là tác nhân gây ra viêm đường hô hấp, viêm phế quản, phổi, hen, phổi tắc nghẽn mãn tính.
Chất lượng không khí còn được đo bởi tình trạng ô nhiễm các khí như SO2, CO… từ khói thuốc lá, khí thải từ đun than, củi… Các bệnh đường hô hấp không phải lúc nào cũng được phát hiện kịp thời, bởi chúng tích tụ lâu dài.
Theo TS Nhung, ô nhiễm môi trường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi, phổi tắc nghẽn mãn tính. Đây là hai bệnh nguy hiểm, nhưng khi phát hiện, bệnh đã diễn biến nặng.
BS Vũ Văn Thành – Trưởng khoa Bệnh phổi mạn tính (Bệnh viện Phổi Trung ương) – cũng cho biết những hạt (bụi) có kích thước PM dưới 2,5 micromet có thể vào sâu trong phế quản và phế nang, hết sức nguy hiểm.
Những hạt trong không khí có rất nhiều loại, nhiều thành phần hóa học. Những hạt có kích thước trung bình sẽ bị giữ lại ở niêm mạc – lớp thảm nhầy nhung mao.
“Chúng ta có thể hình dung niêm mạc như tấm thảm, trên bề mặt có những chất nhầy. Khi các hạt vào, thảm này có chức năng bắt giữ lại và theo nhu động ngược chiều đẩy từ dưới lên trên. Qua phản xạ ho, các hạt bị đẩy ra ngoài”, BS Thành phân tích.
Theo BS Thành, đây là cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể con người. Điều đó lý giải nhiều người tuy hít phải bụi trong không khí, không phải ai cũng mắc bệnh.
Ngược lại, với những hạt có kích thước nhỏ dưới 2,5 micromet, “tấm thảm” trên không chặn được. Bụi sẽ lọt vào phế nang. Tích lũy đến khi đủ lượng, chúng sẽ gây bệnh.
Đồng quan điểm, PGS TS Nguyễn Hoài Nam – Phó chủ tịch Hội Phẫu thuật Lồng ngực và Tim mạch TP.HCM – cho hay ô nhiễm không khí có tác động rất rõ ràng và nguy hiểm đến sức khỏe, song ít người để ý đến điều này.
Đối với các bệnh lý tim mạch, chất ô nhiễm sẽ làm tăng độc tố trong máu, độc tố ngấm trong máu gây xơ vữa động mạch, cao huyết áp, từ đó gây nên các hệ lụy nguy hiểm khác như đột quỵ, suy tim…
“Các chất ô nhiễm này là những chất độc xuyên qua màng lọc của phổi, đi vào máu, cơ thể, ngấm vào các thành mạch, gây nên tình trạng xơ vữa. Chúng có thể tác động gây bệnh tức thời như viêm phổi, viêm mũi, hen suyễn, phế quản. Về lâu dài, chúng sẽ lấp đầy trong phổi, gây xơ cứng phổi, 5-10 năm sau mới phát bệnh”, PGS Nam phân tích.
| Hãy đeo khẩu trang cho cả người lớn và trẻ em khi tham gia giao thông |
Hãy bảo vệ con bạn, đừng chủ quan
Hiện trạng ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn đang ở mức cao. Do vậy, nên hạn chế cho trẻ ra đường vào giờ cao điểm.
Trong trường hợp phải đưa đón trẻ bằng xe máy, nên cho bé đeo khẩu trang đảm bảo chất lượng để hạn chế khói bụi từ xe máy, ô tô và môi trường xung quanh gây hại cho hệ thống hô hấp và gây các bệnh nguy hiểm.
EGD (tổng hợp)
