Vị thuốc là áo hạt (thường gọi là cùi) đã chế biến khô của cây Nhãn (Euphoria longan (Lour.) Steud.), họ Bồ hòn (Sapindaceae). Nhãn là loại cây ăn quả được trồng nhiều nơi trong nước ta.
Tác dụng của long nhãn
Cây nhãn có tên khoa học là Arillus Longanae. Nhãn có các thành phần quan trọng: Đường (saccarose, glucose), protein, acid tatric, vitamin A, B, các men amylase, peroxidase.
Công dụng, tác dụng của long nhãn.
Từ lâu, nhãn được dùng để làm thuốc bổ, trị chứng trí nhớ bị sút kém, hay quên, mất ngủ, hay hốt hoảng, tâm thần hồi hộp mệt mỏi, thiếu máu…
Hạt nhãn sấy khô, tán bột được dùng để chữa chốc lở, cầm máu khi chân tay bị đứt.
Cách dùng long nhãn: Ngày dùng 9-18g dạng thuốc sắc hay cao lỏng.
| Cây nhãn |
Bài thuốc hay từ long nhãn
Một số bài thuốc hay từ long nhãn do lương y Nguyễn Văn Quyết sưu tầm và giới thiệu:
Bài 1: Chữa suy nhược cơ thể, thiếu máu: Long nhãn 15g, hạt sen 20g, hồng táo 15g, lạc nhân 15g, gạo nếp 50g. Tất cả các vị trên cho vào nồi để nấu cháo ăn ngày 2 lần vào buổi sáng và chiều tối. Dùng 10 -15 ngày.
Bài 2: Bổ tâm, an thần: Long nhãn 200g, liên nhục 200g, táo tàu 200g, táo nhân 200g, hoài sơn 200g, lá vông nem 150g, cam thảo 130g. Long nhãn, táo tàu, lá vông nem nấu thành cao lỏng; liên nhục, hoài sơn, táo nhân sao giòn, tán nhỏ, rây bột mịn. Trộn cao và bột, đánh đều, làm viên bằng hạt ngô. Ngày uống 20 – 40 viên, chia làm 2 lần.
Bài 3: Chữa mất ngủ: Long nhãn 9g, toan táo nhân 9g, khiếm thực 15g, sắc uống trước khi đi ngủ.
Bài 4: Chữa thiếu máu, mất ngủ, thể trạng mệt mỏi: Long nhãn 16g, đương quy 12g, hoàng kỳ 12g, thục địa 16g. Sắc uống ngày một thang, chia hai lần, uống ấm. Dùng 10 – 15 ngày.
Bài 5: Chữa kém ăn, ra mồ hôi trộm, mệt nhọc: Long nhãn 50g, cao ban long 40g. Sắc long nhãn với nước. Thái nhỏ cao ban long cho vào nước sắc long nhãn. Đun nóng để hòa tan. Để nguội, thái thành từng miếng mỏng. Trước khi đi ngủ tối và sáng sớm uống mỗi lần 10g cao này.
Bài 6: Hồi hộp, mệt mỏi, đau lưng mỏi gối: Long nhãn 15g, hạt dẻ 10 – 20 hạt, gạo tẻ 50g, đường vừa đủ. Hạt dẻ bóc vỏ, đập vụn nấu với gạo thành cháo, khi cháo được cho long nhãn vào, đun sôi đều, khi ăn thêm đường.
Bài 7: Giải nhiệt, an thần: Long nhãn và hạt sen, hai thứ lượng bằng nhau. Hạt sen lột vỏ bỏ tim, luộc chín. Long nhãn ngâm nước khoảng 10 phút cho nở mềm. Hòa nước luộc hạt sen với nước lã cho đủ 1 lít nước, cho đường vào, đặt lên bếp nấu sôi cho đường tan, cho hạt sen và long nhãn vào đun sôi nhỏ lửa khoảng 10 phút là dùng được.
Bài 8: Trẻ nhỏ ra nhiều mồ hôi trộm: Long nhãn 30g, hồng táo 15g. Sắc nước uống hàng ngày hoặc ăn cả cái.
Bài 9: Bồi bổ sức khỏe sau bệnh nặng dài ngày: Long nhãn 20g, ba ba 1 con nhỏ, sơn dược 20g. Ba ba làm sạch, cho long nhãn, sơn dược và nước, thêm gia vị hầm cách thủy ăn trong ngày. Tuần ăn 2-3 lần.
Bà bầu ăn nhãn được không
Theo Đông y, quả nhãn mùi thơm vị ngọt, thuộc tính ôn nhiệt, chứa nhiều khoáng chất, vitamin A, C, kali, photpho, magie và sắt nên rất tốt cho cơ thể nhưng đối với phụ nữ mang thai lại không nên ăn nhãn.
Nguyên do là khi phụ nữ mang thai, thân nhiệt tăng lên nhất là trong 3 tháng đầu của thai kỳ, mà quả nhãn lại có tính nóng, phụ nữ mang thai ăn vào sẽ tăng nhiệt cho thai, dễ gây ra khí huyết không điều hòa, đầy hơi, nôn mửa, nếu ăn nhiều nhãn sẽ xuất hiện hiện tượng nhiệt, đau bụng, xuất huyết gây ra tình trạng dọa sảy, sảy thai, đẻ non.
Như vậy, phụ nữ mang thai ăn nhãn không tốt cho thai nhi. Vì vậy, trong thời gian có bầu, mẹ bầu tuyệt đối không nên ăn nhãn.
